Stanowisko Prezydium Zarządu Głównego ZNP z 9 maja 2023 roku w sprawie założeń do wcześniejszej emerytury dla nauczycieli. Prezydium ZG ZNP podtrzymuje swoje stanowisko z dnia 28 marca 2023 r., w którym domaga się faktycznego przywrócenia art. 88 ustawy – Karta Nauczyciela.
Pauperyzacja zawodu nauczyciela, pogarszające się warunki pracy i wynagradzania, nasilenie problemów edukacyjnych, wzrost zadań realizowanych przez nauczycieli, a tym samym nadmierne obciążenie ich obowiązkami, oraz niestabilność prawa oświatowego i niska jakość stanowionych regulacji – sytuują zawód nauczyciela wśród najbardziej zagrożonych wypaleniem zawodowym.
Związek Nauczycielstwa Polskiego z dezaprobatą przyjął przedstawione przez Ministerstwo Edukacji i Nauki propozycje dotyczące możliwości przejścia nauczycieli na wcześniejszą emeryturę, jednocześnie stanowczo dementując rozpowszechniane w mediach przez ministra Przemysława Czarnka nieprawdziwe informacje o rzekomym uzgodnieniu ze związkami zawodowymi wcześniejszych rozwiązań emerytalnych dla nauczycieli.
Rozwiązania przedstawione przez MEiN są rażąco niekorzystne dla nauczycieli i zdecydowanie mniej korzystne finansowo od obecnie obowiązujących nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych. Znacząco odbiegają też od deklaracji ministra edukacji i nauki Przemysława Czarnka, który w licznych medialnych wypowiedziach obiecywał przywrócenie art. 88 ustawy – Karta Nauczyciela.
W założeniach czytamy min.:
- jednym z warunków nabycia prawa do wcześniejszej emerytury nauczycielskiej jest posiadanie okresu składkowego wynoszącego co najmniej 30 lat
Uwaga : nie będą podlegały uwzględnieniu np. okresy pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, okres studiów, okres zasiłku chorobowego i opiekuńczego, okresy urlopu wychowawczego;
- naliczanie świadczeń na nowych zasadach,
Uwaga : sposób wyliczenia znacząco zaważy na wysokości wcześniejszej emerytury.
- warunkowanie zatrudnienia na część etatu w jednostkach systemu oświaty od zgody kuratora oświaty, w przypadku przejścia nauczyciela na wcześniejsze świadczenie emerytalne.
Uwaga: ograniczenie kompetencji dyrektora szkoły i placówki jako kierownika zakładu pracy.
Wg ZNP system wcześniejszych emerytur powinien spełniać trzy podstawowe warunki:
• rozwiązania muszą dotyczyć wszystkich nauczycieli, którzy mają 30-letni staż pracy (składkowy i nieskładkowy), w tym 20 lat wykonywania pracy na stanowisku nauczyciela, a w przypadku szkół i placówek specjalnych 25-letni okres zatrudnienia (składkowy i nieskładkowy), w tym 20 lat wykonywania pracy w szkolnictwie specjalnym,
• emerytury muszą być naliczane według starego systemu emerytalnego,
• możliwość ubiegania się o emeryturę nauczycielską nie może być ograniczona żadnym terminem, tzn. świadczenie musi mieć charakter stały, a nie przejściowy.
ZNP żąda szerokich konsultacji społecznych projektu ustawy wdrażającej wcześniejsze rozwiązania emerytalne dla nauczycieli.
ZNP domaga się zagwarantowania wszystkim nauczycielom, którzy nie skorzystają z wcześniejszej emerytury, prawa do rekompensaty, o której mowa w ustawie o emeryturach pomostowych.
ZNP opowiada się za utrzymaniem nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych, a także rozszerzeniem katalogu osób uprawnionych do tego świadczenia oraz prolongatą wygasającego charakteru świadczenia do czasu poprawy warunków pracy i płacy nauczycieli.
Uwaga: w art. 53 ustawy o emeryturach pomostowych minister właściwy do spraw pracy zobowiązany został do przygotowania do 31 grudnia 2014 r. strategii sektorowej na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, dotyczącej wspierania zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób wykonujących przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, którym nie przysługuje prawo do emerytury pomostowej. Strategia nie powstała, natomiast warunki pracy i wynagradzania uległy znaczącemu pogorszeniu.
Państwo nie zrealizowało swojego zobowiązania, nie stworzyło strategii i nie wdrożyło jej, dlatego możliwość przechodzenia na wcześniejszą emeryturę powinni mieć także nauczyciele, którzy rozpoczęli pracę zawodową po 1 stycznia 1999 r.
ZNP wzywa rząd do natychmiastowego opracowania i wdrożenia strategii, która musi zawierać znaczące polepszenie warunków pracy i wynagradzania nauczycieli oraz żąda przedstawienia stanowiska rządu dotyczącego wcześniejszych emerytur dla nauczycieli.
